Okazuje się, że można wyróżnić różne sposoby na zawarcie związku małżeńskiego. Tutaj przede wszystkim należy wskazać ślub cywilny, wyznaniowy, konkordatowy czy humanistyczny. Jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę z faktu, że poszczególne rodzaje niosą ze sobą różne skutki prawne. Poniżej zostaną rozwinięte powyższe kwestie.
Ślub cywilny
Zawierany jest w Urzędzie Stanu Cywilnego. Niesie za sobą skutki cywilnoprawne. Najczęściej jest zawierany w celu uregulowania sytuacji prawnej. W praktyce często zdarza się tak, że ślub cywilny zawierany z obcokrajowcom zawierany jest wyłącznie po to, aby osoby nieposiadające obywatelstwa polskiego mogły się o nie starać. Oczywiście takie zachowanie jest karalne. Ponadto należy wspomnieć kilka słów o bigamii i wielomałżeństwie. W Polsce posiadanie dwóch lub więcej żon czy mężów jest zabronione. Problem pojawia się w momencie, kiedy małżonkowie postanawiają się rozwieść, ale zamiast orzeczenia o rozwiązaniu związku małżeńskiego przechodzą w stan tzw. separacji. W praktyce nie są już małżeństwem, ale z drugiej strony nie mogą wstąpić w kolejny związek. Wiele osób po prostu o tym nie wiem, i po raz kolejny wstępuje w związek małżeński popełniając w ten sposób przestępstwo bigamii lub wielomałżeństa. Jakie warunki należy spełnić, aby móc zawrzeć ślub cywilny? Przede wszystkim osoby muszą być pełnoletnie (wyjątkiem są kobiety, które ukończyły 16 rok życia i posiadają orzeczenie sąd rodzinnego zezwalającego na zawarcie związku małżeńskiego), stanu wolnego (kawaler lub panna, rozwiedziony, wdowiec), posiadać orzeczenie stwierdzające rozwiązanie poprzedniego związku małżeńskiego, posiadać akt zgonu poprzedniego małżonka. Osoby, które spełniają powyższe warunki mogą zgłosić się do Urzędu Stanu Cywilnego i wyrazić chęć wstąpienia w związek małżeński. Potrzebnym dokumentem będzie dowód stwierdzający tożsamość. Inne procedury obowiązują osoby nie posiadające obywatelstwa polskiego. Muszą dodatkowo dostarczyć odpis aktu urodzenia, jeśli wcześniej pozostawały w związku małżeńskim również dokument potwierdzający jego ustanie lub unieważnienie, dokument, w którym oświadczone jest, że dana osoba zgodnie z obowiązującym prawem miejscowym może wstąpić w związek małżeński. Tutaj przede wszystkim należy zwrócić uwagę na fakt, że procedura zawarcia związku małżeńskiego z cudzoziemcem jest o wiele bardziej skomplikowana. Na koniec trzeba powiedzieć o najważniejszym, czyli jakie skutki wywołuje zawarcie związku małżeńskiego w Urzędzie Stanu Cywilnego. Następuje zmiana stanu cywilnego osób, które biorą ślub. Jego rozwiązanie możliwe jest tylko w dwóch przypadkach – uzyskania orzeczenia rozwodowego lub śmierci jednego z małżonków. Po podjęciu decyzji o wstąpieniu w związek małżeński należy zastanowić się nad nazwiskami, jakie będą noszone po ślubie. W tym celu należy uzupełnić odpowiedni dokument. Po zawarciu związku małżeńskiego następuje zmiana ustroju majątkowego małżonków. Jeśli nie zostanie podpisana umowa o rozdzielności majątkowej to powstaje tak zwana wspólnota majątkowa.
Ślub wyznaniowy
Jest to ślub zawarty zgodnie z zasadami wyznawanymi przez daną wspólnotę wyznaniową. Nie da się tutaj jednoznacznie powiedzieć, jakie reguły obowiązują przy zawieraniu takiego związku małżeńskiego. Wszystko zależy od wewnętrznych procedur. Jedną cechą wspólną takich ślubów jest fakt, że nie wywołują skutków cywilnoprawnych. W praktyce oznacza to, że nie powstaje wspólnota majątkowa, czy zmiana stanu cywilnego. W świetle polskiego prawa osoby, które wstąpiły w taki związek małżeński są nadal wolne. Procedura zawierania ślubu wyznaniowego zostanie przedstawiona na przykładzie ślubu kościelnego.
Ślub kościelny
Jest to ślub wyznaniowy. Mogą go zawrzeć osoby stanu wolnego – panna, kawaler, osoba, wobec której orzeczono unieważnienie poprzedniego związku małżeńskiego, wdowiec lub wdowa, osoby pełnoletnie, a w szczególnych przypadkach również kobiety, które ukończyły 16 rok życia. Jakie dokumenty należy dostarczyć? Przede wszystkim dokument tożsamości, świadectwo chrztu, świadectwo bierzmowania, zaświadczenie o odbyciu nauk przedmałżeńskich oraz wizyt w poradni rodzinnej. Po spełnieniu tych warunków możliwe staje się wstąpienie w kościelny związek małżeński. Tutaj należy wspomnieć o tym, że taki ślub nie wywołuje żadnych skutków cywilnoprawnych.
Ślub konkordatowy
Jest to niejako połączenie ślubu cywilnego z ślubem kościelnym. Zawarcie takiego związku małżeńskiego zostało umożliwione umową między przedstawicielami Stolicy Apostolskiej i władz Polski. Jak wstąpić w taki związek małżeński? Trzeba spełnić niejako dwa rodzaje warunków – dotyczące ślubu cywilnego i kościelnego. Po pierwsze należy zgłosić się do swojej parafii. Należy zabrać ze sobą dokumenty potrzebne do zawarcia związku małżeńskiego w kościele oraz zaświadczenie z Urzędu Stanu Cywilnego o braku okoliczności wyłączających możliwość zawarcia związku małżeńskiego. Tutaj należy dodać, że taki ślub wywołuje skutki zarówno w ramach wspólnoty chrześcijańskiej oraz cywilnoprawne. Do rozwiązania takiego małżeństwa potrzebne będzie przeprowadzenie dwóch odrębnych postępowań: rozwodu cywilnego oraz unieważnienia małżeństwa przez dany sąd kościelny. Oczywiście można uzyskać wyłącznie rozwód cywilny lub unieważnienie przez sąd kościelny. Wtedy wygasają obowiązku związane z danym ślubem – cywilnym lub kościelnym. Oczywiście jest to dość skomplikowana sprawa o trudno jest jednoznacznie ją określić. Nie da się jednak zaprzeczyć, że ślub konkordatowy to świetne rozwiązanie dla osób, którym zależy na zawarciu związku małżeńskiego cywilnego i kościelnego za jednym razem.
Ślub humanistyczny
Tutaj należy jasno powiedzieć, że zawarcie takiego związku małżeńskiego w zasadzie nie wywołuje żadnych skutków. Oczywiście jest to pewnego rodzaju zobowiązanie między małżonkami. Osoby, które zdecydowały się na ślub humanistyczny powinny same napisać tekst przysięgi. W celu organizacji ślubu humanistycznego powinno się zgłosić do Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów. Podczas uroczystości powinien być obecny celebrant, który niejako będzie przewodniczył i czuwał nad prawidłowym przebiegiem ceremonii. Na koniec należy dodać, że ślub humanistyczny nie niesie ze sobą żadnych skutków cywilnoprawnych ani wyznaniowy.
Ślub wyznaniowy i humanistyczny, a prawo cywilne
Tak jak zostało to wspomniane powyżej, ślub humanistyczny i wyznaniowy nie niosą ze sobą żadnych skutków cywilnoprawnych. W praktyce oznacza to, że na gruncie prawa cywilnego takie osoby nie zmieniły swojego stanu cywilnego. Jednak należy zwrócić uwagę na fakt, że jeśli takie osoby mieszkają ze sobą, to są traktowane jako konkubinat. Wynikają z tego stanu pewne prawa i obowiązki, które znacznie różnią się od tych, które powstają w wyniku zawarcia cywilnego związku małżeństwa.
Odnowienie przysięgi ślubnej
Mówiąc o ślubach trudno jest nie wspomnieć o odnowieniu przysięgi ślubnej. Tutaj przed wszystkim należy zwrócić uwagę na fakt, że taka uroczystość ma znaczenie wyłącznie ceremonialne. Może odbyć się w kościele, Urzędzie Stanu Cywilnego oraz dowolnie wybranym miejscu przez małżonków. Kiedy może odbyć się odnowienie przysięgi małżeńskiej? W zasadzie można powiedzieć, że w każdym momencie. Świetną okazją jest rocznica ślubu. Tekst przyrzeczenia powinien być ułożony przez małżonków. Po ceremonii zazwyczaj odbywa się przyjęcie, na które zaproszeni powinni zostać najbliżsi przyjaciele i rodzina.